محتشم کاشانی (۹۰۵ ه.ق – ۹۹۶ ه.ق) مرثبه سرای بزرگ اهل بیت عصمت وطهارت با ترکیب بند مشهورش ،تحولی در شعر عاشورائی ایجاد کرده است . او در ترکیب بند خود که در ۱۴ بند سروده شده، گوئی تابلوئی زیبا وخیره کننده از قیام حضرت سیدالشهدا(ع) را با رنگی از جنس سخن به تصویر کشیده است . تابلوهائی که هرکدام به نوبه خود زیبائیهای خاصی دارد و شیفتگان خامس آل عبا را به شوری توأم با حزن و اندوه دعوت می کند.
بند اول این ترکیب بند همچون دیباچه ای بر تارک بندهای دیگر می درخشد به گونه ای که پس از گذشت ۳ قرن از سروده شدن، همچنان در آغاز ماه محرم ،فارسی زبانان شیفته اهل بیت را به شور عاشورائی دعوت می کند. شاعر در این بند از عظمت واقعه ای سخن می گوید که عالم را دگرگون ساخته و با طلوع هلال ماه محرم در هرسال یک بار دیگر زمین و زمان را تحت الشعاع خود قرارمی دهد.او در بند اول ماه محرم را به رستاخیزی تشبیه کرده است که حال و روز آدمیان را دگرگون ساخته است.تصاویر شاعرانه وتمثیلهای هنرمندانه او به خوبی گویای این دگرگونی است. محتشم این واقعه بزرگ را با قیامت مقایسه می کند و برای بیان خرق عادتهای رایج از تمثیلی عجیب بهره می گیرد و آن را به طلوع خورشید از مغرب تشبیه می کند. برخی این ابیات را نشانه ای از الهامات غیبی به شاعر برشمرده اند که با دید برزخی به آنچه در هنگام حلول ماه محرم در عالم رخ می دهد را دیده است. پایان هربند آعازی است برای شروع شور انگیز بند بعدی .اکنون نخستین بند این ترکیب بند عاشورائی را تقدیمتان می کنیم.
باز این چه شورش است که در خلق عالم است
باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است
باز این چه رستخیز عظیم است کز زمین
بی نفخ صور خاسته تا عرش اعظم است
این صبح تیره باز دمید از کجا کزو
کار جهان و خلق جهان جمله درهم است
گویا طلوع میکند از مغرب آفتاب
کاشوب در تمامی ذرات عالم است
گرخوانمش قیامت دنیا بعید نیست
این رستخیز عام که نامش محرم است
در بارگاه قدس که جای ملال نیست
سرهای قدسیان همه بر زانوی غم است
جن و ملک بر آدمیان نوحه می کنند
گویا عزای اشرف اولاد آدم است
خورشید آسمان و زمین، نور مشرقین
پرورده ی کنار رسول خدا، حسین