از «فصل شیدائی» تا «فصل وصل»

گزارشی که تقدیمتان می شود حاصل حضور همکار ما خانم منصوره صالحی در میان اکیپ تولید نمایش فصل وصل است که در باغ موزه دفاع مقدس درتهران در حال برگزاری است.قسمت اول این گزارش حاوی مصاحبه اختصاصی هنرلند با «سعید اسماعیلی» کارگردان این نمایش است که از نظرتان می گذرد و قسمت دوم شامل گزارش تصویری از این نمایش است که فردا منتشر خواهد شد.

ایستگاه حقانی را که مقصد بدانی .سمت چپ در خروجی مترو ٬ پارک موزه ی دفاع مقدس است . پنج شنبه شب دهم تیرماه چهلمین شب از نمایش شبهای شیدایی یاهمان «فصل وصل»  بود .گونه ای جدید از نمایش میدانی که باکمک از جلوه ها ی ویژه وتصاویر ویدئو پروژکتور وبازیگران حرفه ای وهماهنگ را هرشب به اجرا در می آورد .کاری که استقبال از آن بیش از تصور کارگردان بوده است وهمین نکته توجه ویژه وبیش ازپیش متولیان فرهنگی راطلب می کند که ظا هراًاین بزرگواران حتی سراغی به کنجکاوی هم نگرفته اند تاچه رسد به اهتمامی در راستا ودر خورتلاشی که در این اثرانجام شده است .
وقتی وارد فضای لوکیشن میشوی نخل وگنبد وخانه ای کاهگلی حسی را دردل وجان هربیننده ای زنده می کندکه کمتر کسی از درکش عاجزاست .وقتی برای دیدار آقای اسماعیلی کارگردان اثر به پشت صحنه راهنمایی شدم به یاد فیلمهای جنگی افتادم که یک برادر تورا صمیمانه ودلسوزانه به مسیرت راهنمایی می کند٬ اتفاقی که درزندگی روزمره به ندرت پیش می آید .جنب وجوش عوامل وصدای تدارکات وانفجارهایی که درست است به نمایش مرتبط نبود اما حال وهوای جبهه وجنگ راتداعی می کرد . رفت وآمدها وهمهمه ها .جوانی که داشت آبجوش آماده می کرد ومن افطار آن شب مهمان سفره ی این اثر بودم .خدا برکتش دهد.
شنیدن صدای دعای قبل ازافطار در زیر آسمان وکنار آب نما با چشم انداز مردم وخطی از درختان سبز حس صمیمت وانس مرا با این اثر هنری خودمانی والبته ماندنی ترکرد خصوصاًوقتی با بازیگران خردسال اثر هم صحبت وهم غذا شدم .محمد حسام که ازبین نقش هایش حضرت رقیه رابیشتر دوست داشت اما نمیتوانست دلیلش رابیان کند می گفت می دانم که این نقش را خیلی دوست دارم .
minilogo سلام و طاعات قبول.به عنوان نخستین سوال به نظر می رسد «فصل وصل »تکرار همان «فصل شیدائی» است ؛ در مورد تغییر نام اثر وتفاوت آن با سالهای گذشته برای ما صحبت بفرمایید .

آقای اسماعیلی :ضمن عرض سلام وخوشحالی از این گفتگو این گونه ی نمایشی سالهاست که دارداجرا می شود البته نه این نمایش !سالها پیش حدود ده سال پیش توسط هنرمند محترم توسط آقای بهزاد بهزاد پور چنین گونه ی نمایشی شاید به راحتی بتوانم بگویم افتتاح شد وبه روی صحنه آمد. یعنی استفاده ازاین تعداد بازیگر وحال وهوایی که در ذهنشان بوددر لشکر ۲۷حضرت رسول انتهای خیابان افسریه .من آن زمان دستیار ایشان بودم رفته رفته کاری انحصاری تولید کردیم به عنوان«ستاره صبح »که در استان خوزستان وگلستان به نمایش در آمد وبعد از آن فصل شیدایی .فصل شیدایی خیلی با آن فضا متفاوت شد به چند علت اولاً که من پیش خودم گمان کردم که اگر پروژه ای بخواهد ماندگار باشد باید مستمرباشد وباهزینه کمتری اجراشود .هنر این نیست که مایک محصول گرانقیمتی تولید کنیم ویک بار دیده شود .سرزبانها بیفتیم وبعد به تاریخ سپرده شود ویک خاطره ی خوش از ما بماند وتکرارش بستگی به این باشد که پول خیلی زیادی به ما برسد که اساساًدر زمان حال دشوار به نظر می رسد .پولهای خیلی درشت برای کار تئاتر .بنابر این به این نتیجه رسیدم که اگر بخواهیم مستمر کارکنیم باید هزینه ها کاهش پیداکند وثانیاً باید بتوانیم در هر مکانی خودمان را آدابته کنیم .پروژن ستاره صبح در هر مکانی قابل اجرانبود وهر لو کیشنی جوابگوی آن کارنبود وهرامکاناتی هم جوابگو نبود . فصل شید ایی را به یک طراحی رساندم که در هراستانی باهر امکانی قابل اجرا باشد .بالأخره به گونه ای که بتوانیم در استانهای محروم هم اجرابکنیم .خوشبختانه وخداراشکر طراحی به گونه ای شد که در استان چار محال وبختیاری که از لحاظ سالن وامکانات تئاتری محروم است این کار اجراشد .شکل گیری فصل شیدایی مصادف شد با شکل گیری مرکزی به نام مرکز هنرهای نمایشی انقلاب اسلامی (مهنا ) توسط سازمان اوج .سازمان اوج به این نتیجه رسید که این گونه ی نمایشی جذاب هست ومی تواند با مخاطب درگیر واورا همراه سازد .فصل شیدایی در این مرکز به یک استمرار اجرایی رسید .سال اول در استانهای چار محال وبختیاری ولرستان ویزد و…اجرا شد .تا کنون این نمایش به دوازده استان رفته است واجراشده است .

minilogo یعنی همان فصل شیدائی هنوز هم درحال تکرار شدن است؟بدون تغییر؟

درپاسخ به سوال شما و تغییرات من قائلم به اینکه ما اگر دچار روز مرگی وتکرار شویم اتفاق خوب وجذابی نیست .نه برای مردم چون در هراستانی یکبار می رویم ولی برای خودمان .احساس کردم که همیشه باید متفاوت باشیم تا پویایی امان را حفظ بکنیم . در هر استانی حدود چهل درصد تغییرات داریم .اینطور نیست که پروژه را کپی کنیم جای دیگر هرچند شما تشریف آوردید دیدید که حتی کپی کردن این پروژه کار راحتی نیست .چون همه چیز جمع شده و دوباره بنا میشود واسا ساً بازیگرها از نو تعلیم داده می شوند .نور در یک شرایط جدید صحنه وهمه چیز دریک شرایط تازه قرار می گیرد .ما در یک سالن معمولی اجرا نمی کنیم که برویم ونور تنظیم کنیم وبازیگران حرفه ای مان هم بایستند وبازی کنند .از صفر می رویم واحداث می کنیم .بنابراین

شاید این محتوا را نیز دوست داشته باشید

اساساً کار دشواریست چون همه چیز جمع می شود وجای دیگر علم میشود والبته با بازیگرها از نو شروع می کنیم به کار کردن واما فصل وصل بعد از تجربه ی خوب سال گذشته که خاص بودن لوکیشن وبالا بودن ظرفیت وگنجایش این محل سی شب اجرا داشتیم که شبهای پایانی بین ده تا دوازده هزار نفر تماشاچی داشتیم اما فصل وصل با آن مرتبط نیست معاونت اجتماعی شهرداری پیشنهادی به ماداد که درایام سوم خرداد (فتح خرمشهر ) کاری را بر این اساس طراحی کنیم .واقعیت هم اینست که دراین زمینه کمتر کارشده است شاید تعداد فیلمها ونمایشهای مرتبط کمتر از انگشتان دو دست باشند که تولید وکارشده است .اتفاقی که لحظه به لحظه اش قصه و درام است وبرای تماشاچی جذاب . بنابراین ما در فرصتی کمتر ازیکماه به روز وصل بامحوریت آزادسازی خرمشهر رسیدیم .قصه های مفصل ازاشغال تافتح .از عملیات بیت المقدس .روز وصل هم اکنون از چهارفصل تشکیل شده است .چهاراپیزود .فصل جنگ حدود سی دقیقه .درحالیکه صدبازیگر بایدباهم همزمان کار کنند و حدود چهل انفجار همزمان .که همکاری دویست نفر باهم است که این اتفاق بی سابقه ایست که توانسته سی دقیقه پرالتهاب با اکت بالا را به وجود آورد .هرچند که اجرای کار جنگی روی صحنه نمایش کار دشواری است اما کاملا ًطراحی صحنه توانسته فضای مورد نظر را در ذهن ببننده تداعی کند.نزدیک کردن تماشاچی به این حال وهوا در فضای صحنه کار خیلی دشواریست چون برخلاف فیلم طراحی وآکسسوار ندارد .

minilogo این اثر آیا تئاتر است یا پر فورمنس ؟
آقای اسماعیلی :سوال سختی شد .نه تئاترنیست چون فراتر از قواعد تئاترداردعمل می کند .شاید واژه ی پر فرمنس هم واژه ی درستی نباشد برای این کار .ما باخودمان تعمدی می کنیم می گوییم نمایش چند رسانه ای البته تعریف جامعی نیست ولی چون این کار قبلاًانجام نشده وگونه ی نویی هست دراتفاقات هنری نامی برایش گذاشته نشده شاید بشود گفت نمایش میدانی .نمیدانم اینکه استفاده از تصاویر خصوصا (ویدئومَپ )دراین کار مهم است وجلوه های ویژه میدانی واستفاده از زبان بدن تماشاگر .موسیقی که دراینکار تاثیر خاص خودش راداردو…
به نظرم واژه ی نمایش چند رسانه ای گویاتراست برای اینکارچون استفاده ی مؤثر از تصویر در اینکار زیاداست .

minilogo با جابجایی مکان نمایش به باغ موزه استقبال مردم ورویکرد تماشاگران را چطور دیدید ؟

چون باغ موزه مسیر ماشین روی خوبی ندارد همانطور که خودتان مطلعید اما استقبال مردم درحدی بوده که دیشب حدود هزار نفر را به دلیل پرشدن ظرفیت نتوانستیم پذیرا باشیم .استقبال خیلی خوب بوده و خیلی خوشحالم که این پروژه قرار شده چیزی از جنس خودمردم باشد.من به این نکته تأکید دارم که دغدغه از جنس مردم باشد مردم هم کار را دوست دارند .شاید یکی از دلایل کم رنگ شدن تئاتر همین باشد که تئاتر سعی نکرده است از دغدغه های مردم بگوید .مردم علاقه ای به شنیدن حدیث نفس افراد مختلف ندارند اینکه من درپستوی ذهنم به مسائل ماورائی فکر میکنم ربطی به هیچ کس ندارد وچقدر می تواند مخاطب را جذب کند ؟حتی باحضور بازیگران معروف اما من محکومم به فراموشی اگر دغدغه ی مردم را منعکس نکنم .

minilogoاین نمایش تاچه زمانی ادامه خواهد داشت ؟
واقعیت این است که کارهایی از این دست ظرفیت شش ماه اجرا را دارند خصوصاًبرای مردم تهران که حدود هفت هشت ملیون نفرهستند .که تصمیم گیری این موضوع به متولیان فرهنگی ارتباط دارد من هنرم در ارائه ی جذاب یک کار است .ما تا آخر ماه مبارک اجرا داریم
اما خودم به لحاظ علاقه چنانکه در جهان ماهها وسالها به نمایش در می آید با ادامه نمایش نظر مساعدی دارم .اگر مدیران فرهنگی بیدارباشند از کارهایی از این دست بایستی حمایت کنند تا شش ماه یکسال نمایش ادامه داشته باشدچون تماشاچی هم ارتباط برقرار می کند وهم تأثیر می پذیرد .تنها کافی است شما سری به سامانه پیامکی بزنید وببینید در این سالها که این کار انجام میشود باز خورد مردم را درخواهید یافت .به نظرم غیر از این چه میخواهیم در یک فعالیت فرهنگی !

minilogoبه نظر می رسد مسؤلان استقبال خوبی از این کار می کنند؟
دراین شبها برایم عجیب است که متولیان ومدیران فرهنگی ازپشت تریبون بیرون نیامده وحتی یک نفر دراین چهل شب نیامده است وکار را بررسی نکرده است .مگر رصد کارهای فرهنگی در لیست وظایف یک مدیر ومتولی فرهنگی نیست این حرفها راعمومی می گویم بدون اشاره به شخص خاص یا گرایش راست وچپ .اخبار این کار به گوش فلک رسیده .تلویزیون ،رادیو وسایتها .پر از گزارش پر از خبر، ولی عجیب است که متولی فرهنگی نمی بینم وبه این نتیجه می رسم شاید دغدغه ی شما فرهنگ نباشد و اشتباهی آمده باشید.من الزاماًشخص خاصی رانمی گویم هرچند متأسفانه همگی مثل هم هستند !اگر تو دغدغه ی امور فرهنگی داشته باشی باید ببینی یک چنین کاری که هرشب حدود چهار هزار بیننده دارد چیست اصلا ما اعلام میکنیم فکر کنید نکند ما داریم اذهان عمومی رامنحرف می کنیم .آقا کجایید شماها .فعالیتی اینچنین دارد اتفاق می افتد احتمالا ًدنبال کار تأثیر گذار نیستید دنبال جایی برای گرفتن عکس یادگاری هستید ؟اما اینجا چون جایی برای عکس گرفتن نیست پیدایتان نمی شود.عمومی می گویم از سازمان تبلیغات تاصداوسیما تاوزارت عریض وطویل فرهنگ وارشاد تا بسیج که بالأخره وخیلی های دیگروهمه ی ایشان .کجایید که ببینید فعالیتی در مورد انقلاب اسلامی دارد اتفاق می افتدبا اینچنین مخاطبان وحرفهای والایی .امیدوارم سر ازبرف دربیاید.
minilogoسپاسگزارم ازصحبتهای روشن وصادقانه ی شما ووقتی که علیرغم مشغله ی فراوان در اختیار هنرلند قرار دادید .

 

ممکن است شما دوست داشته باشید
ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

24 − 22 =