اعتراض ها به داوران جشنواره فیلم فجر از روی صحنه تا پشت صحنه – قسمت دوم
اعتراض ها به داوران جشنواره فیلم فجر از روی صحنه تا پشت صحنه – قسمت دوم
گزارش تحلیلی سرزمین هنر
گرچه سیمرغهای امسال اکنون در آشیانه ی برندگان خود آرام گرفته اند اما اعتراض ها هر لحظه ابعاد تازه ای می گیرد.
به نظر می رسد رضا رشیدپور برای برنامه هفت خوش قدم نبود شاید هم برعکس. به هرحال رشیدپور بلافاصله پس از ترک سالن اصلی برج میلاد به اجرای برنامه هفت پرداخت تا با حضور دو داور از ۷ نفر عضو هیئت داوران قدری جوّ آشفته ای را که در پی اعتراض افرادی همچون کامبوزیا پرتوی، هومن سیدی و ابراهیم حاتمی کیا به وجود آورده بودند آرام نماید، اما از قضا سرکه انگبین صفرا فزود.
این دل خوری ها با ماجرای مبهم داوری بخشهای مستند و انیمیشن فزونی یافت.
چرا فیلشاه دیده نشد؟
محمدرضا فروتن درخصوص عدم توجه به آثار مستند و انیمیشن در فجر گفت:
من فکر می کنم درست نبود که دو فیلم مستند و یک انیمیشن را در جشنواره بگنجانند و با فیلم سینمایی مقایسه شود. بهتر می بود که این فیلم ها در جشنواره های مستقل خود ورود می کردند و داوری می شدند. البته ما از دبیر جشنواره خواستیم از آنها تقدیر شود.
رسول صدرعاملی هم خیلی شفاف سخن گفت و به قول معروف آب پاکی را ریخت روی دست کسانی که منتظر بودند علت عدم وجود نام فیلم انیمیشن فیلشاه و مستند بانوی قدس ایران و دو فیلم کوتاه را که حتی در بین کاندیداها هم نبودند ذکر کند. او گفت:
انتقادی که به سیاست گذاری جشنواره وارد است این است که ۴ فیلم کوتاه، دو فیلم مستند و یک فیلم انیمیشن را در ترکیب فیلم های رئال قرار دادند که داوری شان امکان پذیر نبود. لذا ما هم داوری نکردیم و به دبیر جشنواره گفتیم به هر گونه ای که فکر می کند از این آثار تقدیر کند.
واکنش کارگردان فیلشاه
در حالی که افشاگری رسول صدرعاملی از پشت صحنه ی تصمیم داوران درباره فیلشاه وفیلمهای مستند و کوتاه به نوعی خودزنی شبیه بود ، همانطور که انتظار می رفت عوامل انیمیشن فیلشاه ساکت ننشستند.
هادی محمدیان کارگردان فیلشاه که پیشتر فیلم شاهزاده روم را در همین قالب انیمیشن ساخته بود و با امیدواری به جشنواره فیلم فجر پا گذاشته بود در مصاحبه ای با خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، شرکت کرد و گلایه های خود را با بیان اینکه “اولین بار است که در تاریخ جشنوارهی فیلم فجر، فیلمی در بخش سودای سیمرغ داوری نمیشود” گفت:
ابتدا فکر میکردیم این سلیقه هیات داوران بوده که «فیلشاه» هیچ سهمی از جشنواره ندارد ولی وقتی متوجه شدیم که اصلاً داوری نشده، این توهین بزرگی برای ما بود.
هادی محمدیان کارگردان انیمیشن «فیلشاه» که در بخش سودای سیمرغ سیوششمین جشنواره فیلم فجر حضور داشت، گفت:
فضای امیدوارانهای که در ابتدای جشنواره برای ما وجود داشت، از آنجایی آمده بود که دبیرجشنواره اصرار بر این داشتند که این انیمیشن به جشنواره بیاید و حتماً در بخش سودای سیمرغ حضور داشته باشد و در اعلام اسامی فیلمهای حاضر در جشنواره نیز این انیمیشن را از دیگر فیلمها جدا نکردند و گفتند ۲۳ فیلم سینمایی داریم و تاکید داشتند که مانند دیگر فیلمها در جشنواره رقابت خواهد کرد اما داوران در برنامه «هفت» اعلام کردند که این فیلم را اصلاً داوری نکردند.
او ادامه داد: دبیر جشنواره بیان کرده بودند که از این انیمیشن در جشنواره تقدیر شود، اما این کار هم صورت نگرفت. با این اوصاف فضا کاملاً شفاف شد. به گمانم این اولین بار است که در تاریخ جشنواره فجر، فیلمی در بخش سودای سیمرغ داوری نمیشود.
محمدیان با اشاره به اینکه تغییر جوّ مثبتی که برای این انیمیشن در ابتدای جشنواره وجود داشت از اواسط جشنواره تغییر کرد، گفت: این ماجرا از جایی شروع شد که ما در نشست خبری جشنواره اعلام کردیم که متقاضی اکران نوروزی هستیم، از آن زمان ورق برگشت. ما در سینماهای عوامل فیلم و خانه سینما و همچنین باغ کتاب هم نمایشی نداشتیم ولی بعد از اعتراضهای ما یک سانس در ساعت ۱۱ شب در باغ کتاب اضافه کردند. در صورتی که هر کدام از فیلمهای جشنواره دو نوبت اکران داشتند.
این کارگردان انیمیشن با تاکید بر اینکه “انیمیشن «فیلشاه» مانند یک فیلم سینمایی داستانی است ولی در حقش اجحاف شد” تصریح کرد:
اگر قرار نبود این فیلم داوری شود چرا اعلام کردند که در جشنواره ثبت نام کنید و آن را در بخش سودای سیمرغ قرار دادند؟ چقدر پز حضور این انیمیشن را مسئولان دادند و گفتند که انیمیشن ایران به مرزی رسیده است که به استانداردهای جهانی نزدیک شده ولی واقعاً با این شرایطی که ایجاد شد، زحمت دو ساله ۲۲۰ نفر آدم دیده نشد. این چه حمایتی است؟ الان انیمیشن نیاز به حمایت دارد.
او درباره اینکه آیا از حضور در جشنواره ناراضی است، بیان کرد: جشنواره فیلمفجر مانند ویترینی است که فیلمها در آن دیده و راجع به آنها صحبت میشود و ما دوست داریم که در آن حضور داشته باشیم و نمیخواهیم این جبهه را خالی کنیم زیرا حق خودمان میدانیم که نمایندهای از حوزه کودک و انیمیشن در این جشنواره ها حضور داشته باشد. حضور در این جشنواره برای ما مثبت بود زیرا باعث شد مخاطبان زیادی به تماشای آن بیایند. و این را میدانیم که مسئولین هر سال در باغ سبز به ما نشان میدهند، مانند امسال که هیئت انتخاب همه میگفتند که نمیشود این فیلم را ندید و در بخش مسابقه نیاورد، ولی نتیجه چه شد؟
محمدیان ادامه داد: این در برنامه ما نیست که دیگر در جشنواره شرکت نداشته باشیم بلکه امیدواریم در سالهای آینده متقاضی این بخش آنقدر زیاد باشد که خود به خود بیشترین تعداد سودای سیمرغ برای به این فیلمها تعلق بگیرد. البته باز هم هیچ اعتباری به نظرات دوستان و در باغ سبزهایی که نشان میدهند نیست.
این کارگردان درباره اینکه چه زمانی متوجه شدند که فیلمشان داوری نشده است، گفت:
ما در گفتوگویی که در برنامه هفت صورت گرفت، متوجه شدیم که این انیمیشن اصلا داوری نشده است. این حق ما نبود که هیچ سهمی از جشنواره نداشته باشیم وحتی نامزد دریافت جایزه هم نشویم. ابتدا فکر میکردیم این سلیقه هیئت داوران بوده ولی این نکته که گفته شد «فیلشاه» اصلاً داوری نشده، توهین بزرگی برای ما بود. همه این اتفاقات درحالی رخ داد که خود جشنواره تقاضا کرد فیلم به بخش رقابتی بیاید اما تا آخر هم اعلام نکردند که قرار نیست داوری نشود. اگر در برنامه هفت یکی از داورها نمیگفت، چه کسی این موضوع را میفهمید و همه میگذاشتند به حساب اینکه «فیلشاه» بی کیفیت است.
محمدیان اضافه کرد: این در تاریخ جشنواره فجر وجود نداشته که فیلمی در بخش مسابقه حضور داشته باشد ولی داوری نشود! اگر قرار بود داوری انجام نشود چرا از ما خواستند فیلم را به جشنواره بیاوریم حداقل به ما اطلاع میدادند که این کار قرار نیست داوری شود. آن وقت می دانستیم بنا است چه برخوردی با فیلم شود!
او در ادامه صحبتهایش به این نکته اشاره کرد که اینکار نه تنها حمایت از انیمیشن نبود بلکه پشت پا زدن به طفلی بود که تازه دارد پا می گیرد. ما میگوییم شما حمایت نکنید ولی حداقل جیب ما را هم نزنید!
ما اصلاً نمی گوییم به ما باید سیمرغ میدادند اما حداقل سهم ما را جدا میکردند و اسمی از این انیمیشن به میان میآوردند. اکنون نام ایران جزء۱۰ کشوری است که توانایی تولید انیمیشن دارد ولی این حمایت در کشور ما کجاست؟ با تمام سختیهایی که در ایران داریم اگر نمیخواستید حمایت کنید حداقل توهین و پشت پا نمیزدید! بی احترامی و ناملایمات زیادی به انیمیشن شده است ولی قطعاً انیمیشن جریان آینده سینمای ایران را میسازند امیدوارم این نامهربانیها در اکران عمومی از بین برود.
کارگردان انیمیشن «فیلشاه» با تاکید بر اینکه “ما به شدت متقاضی اکران نوروزی هستیم” بیان کرد: حدود ۶ ماه است که پروانه اکران گرفتیم و حوزه هنری که پخشکننده این انیمیشن است، گفتند که امسال سهمیهای برای گروه کودک و نوجوان در ایام نوروز اختصاص پیدا خواهد کرد.
آنچه در مجموع می توان گفت این که برنامه ی هفت نه تنها نتوانست ابهامات آرای هیئت داوران را برطرف و فضا را آرامتر و دست کم تلطیف نماید، بلکه مایه ی دلخوری های بیشتری را هم فراهم آورد.