خشت اول را درست چیده بودند: رادیو خیلی دور ، رادیو خیلی نزدیک (بخش دوم)

رادیو خیلی دور ، خیلی نزدیک عنوان مقاله ای است به قلم یکی از تهیه کنندگان با سابقه ی رادیو ؛ که در سه بخش تنظیم شده است. در بخش اول (برای خواندن آن  همین حا کلیک کنید) به وضعیت کنونی رادیو به صورت اجمالی نگاهی کارشناسی شده است و در این قسمت به پیشینه ی غنی فرهنگی و هنری رادیو در جامعه ی ایران اشاره ی مفصل تری خواهد شد.

رادیو خیلی دور ، رادیو خیلی نزدیک(بخش دوم)

علیرضا دباغ

خیلی دور

در تاریخ رسانه های کشور روز چهارم اردیبهشت ۱۳۱۹ را به عنوان سالروز تولد رادیو نام گذاری کرده اند. این همان روزی است که سید رضا سجادپور پشت میکروفون قرار گرفت و گفت اینجا تهران است رادیو ایران…. این دورترین روز در تاریخ رادیو ایران است.

در سال ۱۳۸۵ در استودیو ۱۴ رادیو تهران در ساختمان ارگ در کنار زنده یاد حمید عاملی گفتگوی مفصلی با نخستین گوینده ی رادیو ایران داشتم. در کنار او می شد فهمید رادیو در زمان خیلی دور چقدر عزیز بوده است. او گفت که از دیدن اطلاعیه استخدام گوینده در رادیو تا نشستن در استودیوی رادیو در ساختمان بی سیم(حوالی پل سیدخندان فعلی درتهران)  چه فرایند دقیق و حساب شده ای را پشت سرگذاشته بود.

گرچه رادیو نهادی تازه بنیان گذاشته شده بود اما خشت اولش را درست چیده بودند. انتخاب دقیق و اصولی نیروها با حضور بزرگان ادب پارسی همچون ملک الشعرای بهار در آزمون ورودی گویندگی، نمونه ای از رعایت استانداردهای زمان بود و آموزش برنامه ریزی شده و انتخاب زبان و محتوای مناسب برای رادیو ، مکانیسم نخبه پروری و شایسته سالاری در این رسانه را نشان می دهد.

ملک الشعرای بهار
ملک الشعرای بهار

با تشکیل شورای عالی تعیین خط مشی و سیاست رادیو ، شورای عالی انتشارات برای اداره رادیو با حضور بزرگانی چون علامه‌ محمد قزوینی‌، عیسی صدیق اعلم، محمدعلی فروغی‌ (ذکاءالملک)، دکتر قاسم‌ غنی‌، دکتر علی‌اکبر سیاسی‌ (رییس‌ دانشگاه‌ تهران‌)، دکتر رضا زاده‌شفق‌، دکتر محمود افشار و استاد علینقی‌ وزیری‌ شروع به فعالیت کردند.

عیسی صدیق اعلم واستاد شهریار
عیسی صدیق اعلم و استاد شهریار

 

شاید این محتوا را نیز دوست داشته باشید

این اداره تصمیم گرفت جمعی از بهترین هنرمندان و فعالان فرهنگی، ادبی از وزارتخانه های مختلف کشور را به رادیو منتقل کنندو افراد خوش ذوق و مستعد را نیز شناسایی و به کار دعوت کنندو چنین شد که استاد محمد حجازی‌ ملقب‌ به‌ مطیع‌الدوله‌ (نویسنده‌ و داستان‌نویس‌)، عبدالرحمن‌ فرامرزی‌ (نویسنده‌ و مدیر روزنامه‌ کیهان‌)، حسینقلی‌ مستعان‌ (داستان‌نویس‌)، ابوالقاسم‌ پاینده‌ (نویسنده‌)، ابوالقاسم‌ اعتصام‌زاده‌(شاعر و مترجم) و مشفق‌ همدانی‌ (مترجم‌) به رادیو پا گذاشتند.

سعید نفیسی
سعید نفیسی

با شکل گیری هسته ی اولیه ی گردانندگان رادیو رفته رفته ضمیر مرجع خود را پیدا می کرد، و رادیو به محلی برای تجمع فرهیختگان و هنرمندان طراز اول ایران تبدیل شد. از اینجاست که رادیو نقش مهمی در پرورش شعر، ادب و هنر معاصر ایران می یابد.

از ایرج افشار در فرهنگ مردم تا سعید نفیسی در ادبیات و از علینقی وزیری و روح الله خالقی در آهنگسازی تا اسماعیل خوانساری و غلامحسین بنان در آواز و مرتضی نی داوود و ابوالحسن صبا در نوازندگی، از فضل الله مهتدی در قصه پردازی تا عزیزالله حاتمی در نمایش رادیویی همه و همه دایره ای از بهترین های آن روز جامعه ی فرهنگی، ادبی و هنری ایران بودند که در یک نام خلاصه می شدند: رادیو .

بنان در کنار استاد علینقی وزیری
بنان در کنار استاد علینقی وزیری

این دایره آنچنان بزرگ بود که علاوه بر شعر و موسیقی، دین و مذهب هم جایگاه روشن و ثابتی در برنامه های رادیو داشت. حضور واعظی توانا و خطیبی فرهیخته همچون مرحوم راشد نشان از اهتمام این رسانه به تمامی شئون زندگی و نیازهای مخاطب دارد.

 

راشد
راشد

تمام این محتوای فاخر را تهیه کنندگان بزرگی همچون اسماعیل نواب صفا، شاهرخ نادری،محبی و معلم تهیه می کردند وگویندگانی چون تقی روحانی و  صدیقه سادات رسولی(روشنک) می خواندند و  بازیگرانی چون ژاله علو ، عزت الله مقبلی، منوچهر نوذری و مهین دیهیم بازی می کردند مدیران موفقی همچون داوود پیرنیا در طراحی برنامه هایی همچون گلها نقش اساسی ایفا می کردند.

داوود پیرنیا
داوود پیرنیا

 

از رویشهای بعدی این نسل در رادیو می توان به امیر نوری، سرور پاک نشان و رضا معینی در گویندگی، محمدرضالطفی و محمدرضا شجریان در موسیقی،  هوشنگ ابتهاج و معینی کرمانشاهی در ترانه سرایی؛ حمید عاملی در قصه گویی؛ ماهداد توکلی و مهدی شرفی  در نمایش رادیویی؛ ایرج برخوردار، محمد مهاجر و جواد مانی در تهیه کنندگی ، یوسف خانعلی و حسین توصیفیان در گزارشگری اشاره کرد.

کاهداد توکلی
ماهداد توکلی

با وقوع انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ این نسل را می توان به نوعی نخستین نسل از برنامه سازان و گویندگان و آهنگسازان بعد از انقلاب نیز برشمرد که رفته رفته در تهیه و گویندگی جای خود را به نسل جدیدی دادند که آنها نیز تا اواخر دهه ۱۳۸۰ یکی یکی از رادیو بازنشسته یا کوچانده شدند.

مهدی شرفی
مهدی شرفی

گویندگانی همچون مریم نشیبا، جواد آتش افروز، پریچهر بهروان، مهران دوستی ؛تهیه کنندگانی چون احمدشیشه گران ،مهدی سدیفی،حسین فرضی ؛ حسین جوادی و گزارشگرانی چون محمد امام جمعه ، اسماعیل براری و مدیرانی همچون محمدعلی ابطحی و حسن زورق و محسن مهاجرانی از این نسل به شمار می روند.

 

پیشکسوتان رادیو
از راست به چپ:حسین فرضی، ایرج برخوردار، بهروز رضوی

دهه ی ۱۳۸۰ دهه ی پوست اندازی رادیو بود یعنی دورانی که با مدیریت حسن خجسته شروع شد و به امروز می رسد که در بخش بعدی ( رادیو خیلی نزدیک ) به آن اشاره خواهم کرد.

ممکن است شما دوست داشته باشید
ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

77 − 73 =